بیت کوین نوعی ارز دیجیتال است که بر پایه بلاک چِین کار می‌کند. یعنی برخلاف پول‌های رایج، توسط هیچ بانک یا دولت مرکزی کنترل نمی‌شود. شبکه‌ای گسترده از رایانه‌ها، به صورت مشترک، مدیریت و نظارت بر تراکنش‌های بیت کوین را بر عهده دارند. این ساختار غیرمتمرکز، بیت کوین را در برابر هرگونه دخالت مصون نگه می‌دارد. اما چرا این ویژگی، سیستم‌های مالی را متحول کرد؟
انقلاب بیت کوین
در سیستم‌های مالی سنتی، دولت‌ها و بانک‌ها به عنوان واسطه در تراکنش‌های مالی عمل می‌کنند. در این حالت، هر تراکنش مالی، باید دست کم با قوانین یک کشور سازگار باشد. بیت کوین با حذف واسطه‌ها، امکان انجام تراکنش‌های مستقیم و بدون نیاز به مجوز را فراهم کرد؛ یک پول بدون مرز و جهانی. حتی افرادی که به هر دلیلی مانع قانونی برای تراکنش دارند، با بیت کوین قادر به مبادله هستند. تراکنش‌های بیت کوین بسیار سریع‌تر از مبادلات بانکی صورت می‌گیرد و تنها شرط آن داشتن کیف پول است. کیف پول بیت کوین، جایگزین اطلاعات افراد حقیقی و حقوقی می‌شود و امکان ناشناس بودن را فراهم می‌کند.
به این ترتیب، برای اولین بار، نوعی واحد پولی مستقل در جهان برجسته شد که از امنیت کامل هم برخوردار بود. البته برای درک پروتکل امنیتی در بیت کوین، باید نگاهی به ساختار بلاک چین بندازیم.
بلاک چِین چیست؟
بلاک چین را می‌توان به عنوان یک دفترچه حسابداری دیجیتال تصور کرد که بسیار امن و شفاف است. تمام تراکنش‌های بیت کوین در بلاک چین ثبت می‌شود و هر تراکنش، بلاک جدیدی به بلاک چین اضافه می‌کند. یک بلاک حاوی اطلاعاتی مانند فرستنده، گیرنده و مقدار بیت کوین‌های منتقل شده است. در بلاک چین، تمام بلاک‌ها به هم متصل شده و یک زنجیره امنیتی غیرقابل تغییر را تشکیل می‌دهند.
همه بلاک‌ها به ترتیب زمانی به هم اتصال دارند و یک زنجیره طولانی را به وجود می‌آورند. تغییر اطلاعات در یک بلاک امکان‌پذیر نیست، مگر آنکه تمام بلاک‌های بعدی نیز تغییر کنند. از طرفی، همه اطلاعات بلاک چین در یک مکان خاص قرار ندارد و ذخیره آن به صورت غیر متمرکز است. یعنی هیچ سرور مرکزی وجود ندارد و همه کامپیوترها در شبکه با هم برابر هستند. به همین دلیل، دستکاری یا حذف اطلاعات ثبت شده در بلاک چین تقریبا امکان‌پذیر نیست.
چه افرادی پشت بیت کوین قرار دارند؟
نمی‌دانیم! هویت خالق بیت کوین همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. فرد یا گروهی به نام “ساتوشی ناکاموتو” در سال ۲۰۰۸، بیت کوین را با انتشار یک مقاله معرفی کرد. ساتوشی ناکاموتو نامی مستعار است و علی‌رغم تلاش‌های فراوان، تاکنون هیچ مدرک قطعی مبنی بر هویت واقعی او وجود ندارد.
بیت کوین و فرصت‌های کسب درآمد
اما آنچه که نام بیت کوین را بر سر زبان‌ها انداخت، فرصت‌های سودآوری کم نظیر آن بود. در سال‌های ابتدایی، بیت‌کوین به عنوان یک ارز دیجیتال جدید و ناشناخته، با رشد آرامی مواجه شد. نرخ رشد تدریجی بیت کوین، افزایش تدریجی پذیرش و اعتماد نسبت به ارزهای دیجیتال را نشان می‌داد. رفته رفته خود بیت کوین توانست دیدگاه مردم نسبت به دنیای رمز ارزها را تغییر دهد.
از سال ۲۰۱۷ به بعد، شاهد رشد بسیار سریع و چشمگیر قیمت بیت‌کوین بودیم. ارزش هر بیت‌کوین تا سال ۲۰۱۸ به ۲۰ هزار دلار رسید و در اینجا بود که بازار رمز ارزها رونق گرفت. افزایش تقاضا، ورود سرمایه‌گذاران بزرگ، و همچنین رویدادهای خبری متعدد، اعتبار بیت کوین را روز به روز بیشتر می‌کرد. در حدود ۶ سال بعد، قیمت بیت کوین از ۶۰ هراز دلار نیز فراتر رفت. این روند صعودی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری بسیاری را برای کسب درآمد از بیت کوین ایجاد کرد که تاکنون نیز پابرجا هستند.
ساده‌ترین راه، خرید بیت کوین به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری بلند مدت است که بدون تحلیل بازار، کاری بسیار ساده لوحانه به نظر می‌رسد. هرچند در طول یک دهه گذشته، سرمایه‌گذاری در بیت کوین بازدهی بیش از 5400 برابری داشته است؛ اما رشد مداوم قیمت آن قطعی نیست. روش‌هایی دیگر کسب درآمد با استخراج یا نوسان‌گیری امکان می‌یابد.
استخراج بیت کوین
حتما شما هم کسانی را می‌شناسید که با خرید و نصب ماینر، به دنبال کسب درآمد قابل توجهی هستند. ساز و کار حاکم بر بیت کوین، یک قلب تپنده دارند: فرآیند استخراج یا اصطلاحاً ماینینگ. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا به این فرآیند استخراج می‌گویند؟ همانطور که استخراج طلا نیازمند صرف انرژی و منابع است، استخراج بیت کوین نیز به پردازش‌های کامپیوتری سنگین و مقدار زیادی نیروی برق نیاز دارد.
به زبان ساده، استخراج بیت کوین فرآیندی است که طی آن کامپیوترها با حل معماهای پیچیده، تراکنش‌های بیت کوین را تایید کرده و به بلاک چین اضافه می‌کنند. سه عملکرد مهم، بدون وجود مانینیگ ممکن نیست: تأمین امنیت شبکه، ایجاد بیت کوین‌های جدید و ثبت تراکنش‌ها.
هر ماینر به عنوان پاداش خدمت‌رسانی خود، مقداری بیت کوین جدید دریافت می‌کند که با توجه به ارزش روزافزون این ارز، معادل مبلغ مناسبی است.
آیا استخراج بیت کوین قانونی است؟
استخراج بیت کوین در ایران از سال ۱۳۹۸ قانونی شده، اما برای این کار باید مجوز مخصوص از دولت گرفت. برق ماینرها را می‌تواینم به صورت مستقیم از شبکه سراسری برق دریافت کنیم. اما باید برای این کار باید تعرفه صنعتی (که معمولا گران‌تر است) بپردازیم.
نوسان‌گیری
نوسان‌گیری با بیت کوین را باید یک فعالیت پر ریسک دانست که مناسب همه افراد نیست. فرقی ندارد، بیت کوین یا رمز ارزهای دیگر، نوسان‌گیری نوعی معامله تماماً تخصصی است. نوسان‌گیران به دنبال شناسایی نقاطی هستند که در یک بازه زمانی مشخص، قیمت یک ارز به پایین‌ترین یا بالاترین حد خود می‌رسد. سپس با خرید در کف قیمتی و فروش در سقف قیمتی، سود کسب می‌کنند.
شاید بیت کوین را باید بهترین فرصت برای نوسان‌گیری بدانیم. به دلیل ماهیت غیر متمرکز، بیت کوین نوسان‌های شدیدی را تجربه می‌کند. بیت کوین شناخته شده‌ترین رمز ارز محسوب می‌شود و در بین دیگر رمز ارزها، از بالاترین حجم معاملات برخوردار است. از طرفی، بازار رمز ارزها بخودی خود، بسیار ناپایدار است و مناسب برای نوسان‌گیری.
محدودیت‌های بیت کوین
در بازار رمز ارز، همه تقریباً ناشناس هستند. اگر شما اشتباهی پول به حساب دیگری برود، پیدا کردن آن مثل پیدا کردن سوزن در انبار کاه است. سرعت بالا، پیچیدگی سیستم و نبود یک مرکز کنترل، همه دست به دست هم می‌دهند تا برگرداندن پول تقریبا غیرممکن شود. اما ناشناس بودن حساب‌های کاربری، رصد فسادهای مالی را هم ناممکن می‌کند. همین مسئله دلیلی برای ایجاد نگرانی از جانب دولت‌ها است.
حتی چین که زمانی یکی از حامیان اصلی بیت کوین بود، حالا محتاطانه‌تر به آن نگاه می‌کند. دولت چین نگران بحران‌هایی مثل پولشویی‌های کلان و بی‌ثباتی اقتصادی است که امکان دارد از فضای رمز ارزها سرچشمه بگیرند. به همین دلیل، اخیرأ مردم چین قوانین سخت‌گیرانه‌ای را برای محدود شدن بیت کوین تجربه می‌کنند.
هرچند در ایران قوانین مربوط به رمز ارزها ممکن است در آینده تغییر کند، اما در حال حاضر فعالیت در بازار رمز ارز به طورکامل ممنوع است. در حال حاضر، هرگونه خرید، فروش یا معامله با ارزهای دیجیتال پیگرد قانونی دارد و حتی می‌تواند موجب مصادره اموال شما شود.